Station Antwerpen-Centraal

Duurzame technologie onthult de pracht van dit historische gebouw en nodigt uit om de stad te ontdekken

Station Antwerpen-Centraal is een parel van het Belgische erfgoed. Het historische art-nouveaugebouw van steen, glas en metaal werd in 1905 ingehuldigd en wordt beschouwd als een van de mooiste stations ter wereld. Het is een echte spoorwegkathedraal met een gebogen glazen perronoverkapping van 44 meter hoog en een elegante hal met een koepel die 75 meter boven de grond uittorent. De bouw was in die tijd een echt huzarenstuk.

In 2012 gaf Antwerpen studiebureau Stramien/Antico de opdracht om voor de stad en haar districten een lichtplan uit te werken met een gestructureerde visie op openbare verlichting. Doel: Antwerpen ‘s nachts gezellig, veilig en milieuvriendelijk maken.

Gebouwen verlichten: meerwaarde voor de identiteit van elke stad

De verlichting van monumenten speelt een belangrijke rol in dat plan. Want voor Antwerpen is het duidelijk: het accentueren van iconische gebouwen met architecturale verlichting op maat zorgt voor sfeer en versterkt haar identiteit.

Enkele jaren geleden verving de stad de verlichting van het Stadhuis en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal al met succes. Nu is het de beurt aan station Antwerpen-Centraal om ’s avonds en ’s nachts in de schijnwerpers te worden gezet. Het station is niet alleen een belangrijk toegangspunt tot de stad. Het is ook het eerste wat veel bezoekers van deze stad te zien krijgen. Maar de oude verlichting verslond veel energie en kon niet alle architecturale details uitlichten die het station zo mooi maken. Het stadsbestuur wilde de uitstraling van haar architecturale parel dan ook naar een hoger niveau tillen en de bezoekers verwelkomen in een feeërieke sfeer die hen zin geeft om de stad te verkennen.

De pracht van erfgoed tot in de kleinste details onthuld

Om een verlichtingsproject te kunnen kiezen dat aan haar eisen beantwoordde, organiseerden de stad een wedstrijd. Susanna Antico Lighting Design Studio won de wedstrijd met een lichtconcept dat van het station en zijn omgeving een aantrekkelijk nachtbeeld maakt. Het station is een doorgangsplaats waar verschillende soorten gebruikers samenkomen.

Op het laagste niveau zorgt de nieuwe verlichting dat de gebruikers zich veilig voelen en alles goed kunnen zien.

De gevels baden in een zacht licht dat ’s nachts een warme sfeer uitstraalt. Lichtaccenten op de gevels brengen het gebouw tot leven. Ze voegen diepte toe en versterken de architecturale rijkdom. Het dak, de torentjes en de koepels werden bijkomend voorzien van suptiele verlichting en toveren dit monument ’s nachts om tot een echt visueel oriëntatiepunt. Het nieuwe lichtconcept herstelt het historische gebouw tevens in zijn volle glorie en trakteert toeristen en bezoekers vanaf de Keyserlei, het Koningin Astridplein en de Pelikaanstraat op een adembenemend uitzicht.

LED armaturen en een slim besturingssysteem: de winnende combinatie om energie te besparen

Antwerpen koos Schréder om meer dan 360 schijnwerpers te leveren en zo haar lichtvisie te implementeren. 

Station Antwerpen-Centraal is een beschermd monument. Dat brengt heel wat beperkingen met zich mee om rekening mee te houden. Vooral op het gebied van de integratie van de armaturen op de gevels van het gebouw. Om overdag het zicht op het gebouw niet te verstoren, moesten de armaturen zo weinig mogelijk opvallen. We stelden daarom de lineaire schijnwerper SCULPLINE voor. Dit ledarmatuur is speciaal ontworpen om de architectuur van gebouwen en monumenten te accentueren en kan eenvoudig tegen gevels geplaatst worden om zo harmonieus in het geheel op te gaan.

Met de symmetrische en asymmetrische lichtverdelingen kunnen lichtontwerpers het licht vormgeven en zo hun visie tot leven brengen. De schijnwerpers met dimbare witte LEDs worden dynamisch aangestuurd met het DMX-besturingssysteem. Dankzij die slimme besturing kan Fluvius de installatie makkelijk beheren. Ze programmeerden verschillende scenario’s die het lichtniveau afstemmen op het tijdstip van de nacht. Zo bespaart de stad extra energie bovenop wat ze al bespaarde door de lamp armaturen te vervangen door LED-technologie .

We leverden ook SCULPDOT-armaturen. Die compacte schijnwerpers zijn ter hoogte van de torentjes geïnstalleerd en zetten dat staaltje vakmanschap prachtig in de verf. Ze zijn makkelijk te installeren en kunnen ter plaatse heel nauwkeurig afgesteld worden. Zo helpen ze om de pracht van deze architecturale parel tot in de kleinste details te onthullen.

Koningin Astridplein 27
Antwerpen - België
België

Partner(s)

Opdrachtgever: Stad Antwerpen
Lichtontwerper: Susanna Antico Lighting Design Studio
Netbeheerder: Fluvius
Installateur: Maes Industrial Lighting
Eigenaars gebouw: NMBS en KMDA

Toepassing(en)

247
SCULPLINE 2
13
SCULPDOT

Duurzame verlichting voor de komende jaren

Omdat Antwerpen wil dat haar verlichting jarenlang meegaat, zijn de betrouwbaarheid van de apparatuur en de beschikbaarheid van reserveonderdelen belangrijke criteria bij de keuze van armaturen. De robuuste materialen en de hoge dichtheid van de SCULP-armaturen zorgen bovendien dat hun fotometrische en mechanische prestaties behouden blijven. Zo voldoen ze perfect aan de eisen van de stad.

De samenwerking tussen de verschillende partijen was de sleutel die van dit project een succes maakte. Van de ontwerpfase tot de installatie werkten alle partners samen om een evenwicht te vinden tussen de discrete integratie van de armaturen en het juiste visuele effect waarnaar de lichtontwerper en de stad op zoek waren.

De nieuwe verlichting van dit iconische Antwerpse gebouw valt ook enorm in de smaak bij de Antwerpenaren en bezoekers.

Het valt op dat mensen die naar de verlichting komen kijken zo verbaasd zijn over de hoeveelheid details die ’s avonds zichtbaar worden en overdag nooit opvielen.

Michel Gerits
Michel Gerits
Adjunct-Coördinator – Architect – Stad Antwerpen